zondag 6 november 2011

Auteur Stefan Brijs met 'Post voor mevrouw Bromley' (VPRO boeken 6/11/11)

De Vlaamse schrijver Stefan Brijs brak in 2005 bij het grote publiek door met De engelenmaker. Zijn nieuwe roman Post voor mevrouw Bromley legt de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog bloot. Twee vrienden groeien op in een troosteloze Londense volkswijk. Als Engeland in 1914 bij de Eerste Wereldoorlog betrokken raakt, moet het tweetal een keuze maken: wel of niet naar het westfront. Hoe vergaat het een dienstweigeraar als het patriottisme hoogtij viert?
Terwijl de Eerste Wereldoorlog zich in de achtertuin van Stefan Brijs heeft afgespeeld, koos hij ervoor om niet Vlaanderen maar Engeland als vertrekpunt te nemen. Een fragment uit een documentaire over de Slag aan de Somme, juli 1916, vormde de kiem van het boek. Brijs: “Er was een scene van drie seconden, waar een Britse luitenant in de loopgraven brieven van zijn manschappen zat te censureren. Alle brieven die de jongens naar huis schreven werden gecensureerd door de luitenant. Ze mochten geen plaatsnamen noemen of details over de hoeveelheid gewonden vermelden. Toen ik dat zag, dacht ik: Hier zit een verhaal in. Stel dat je verder gaat dan het censureren. Wat als je de brieven gaat manipuleren? Hoe ver kun je daarin gaan?”

Door de filmscene koos Brijs bewust voor een Britse soldaat, waarna hij de geschiedenis van Engeland ten tijde van de Eerste Wereldoorlog ging bestuderen. Brijs: “Ik schrok van de mentaliteit die daar heerste. De oorlog brak uit. Augustus 1914. Ze willen allemaal gaan vechten. Wij Engelsen zijn de grootste en sterkste! We gaan een avontuur beleven, we gaan naar de overkant en we zijn voor de kerst weer terug. Maar er waren ook duizenden jongens die niet wilden vechten. Om verschillende redenen: Omdat ze moesten werken op de boerderij, ze waren bang of zoals John, de hoofdpersoon in het boek, die wilde studeren. Maar de druk op die jongens was vanaf de eerste dag immens.”

Het verhaal over de allesvernietigende strijd aan het westfront wordt verteld vanuit de 19-jarige John Patterson. In het eerste deel van het boek, Het Thuisfront, zijn de onderlinge spanningen in Engeland duidelijk voelbaar. Het patriottisme is er ongekend, de oorlogspropaganda duikt overal op. In tegenstelling tot John besluit zijn boezemvriend Martin Bromley om wel naar het front te gaan. De sociale druk op John neemt toe, in zijn eigen omgeving en ver daarbuiten, omdat een jongen van zijn leeftijd wordt geacht om voor zijn vaderland te vechten. Zelfs zijn liefje Mary, de zus van Martin, is teleurgesteld dat John voor zijn studie en niet voor de oorlog kiest.

Het tweede deel Het Westfront speelt zich af in de mensonterende loopgraven van Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen, waar John zich uiteindelijk toch als vrijwilliger heeft gemeld. Hij draagt een geheim bij zich. De oorlog maakte een einde aan het leven van zijn vriend Martin, maar John houdt hem levend door in de brieven aan diens moeder, mevrouw Bromley, het tegendeel te suggereren.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten