Havana en de oldtimers.

 

Ladakh: time to go back..

Onder de appelboom (Rutger Kopland)

Ik kwam thuis, het was

een uur of acht en zeldzaam

zacht voor de tijd van het jaar.

de tuinbank stond klaar

onder de appelboom.

ik ging zitten en ik zat

te kijken hoe de buurman

in zijn tuin nog aan het spitten

was, de nacht kwam uit de aarde

een blauwer wordend licht hing

in de appelboom

toen werd het langzaam weer te mooi

om waar te zijn, de dingen

van de dag verdwenen voor de geur

van hooi, er lag weer speelgoed

in het gras en verweg in het huis

lachten de kinderen in het bad

tot waar ik zat, tot

onder de appelboom

en later hoorde ik vleugels

van ganzen in de hemel

hoorde ik hoe stil en leeg

het aan het worden was

gelukkig kwam er iemand naast mij

zitten, om precies te zijn jij

was het die naast mij kwam

onder de appelboom, zeldzaam

zacht en dichtbij

voor onze leeftijd.

Uit: Onder het vee, 1966.

Jonge Sla (Rutger Kopland

 

Jonge sla

Alles kan ik verdragen

het verdorren van de bonen,

stervende bloemen, het hoekje

aardappelen kan ik met droge ogen

zien rooien, daar ben ik

werkelijk hard in.

Maar jonge sla in september

net geplant, slap nog

In vochtige bedjes, nee.

Uit: Alles op de fiets, 1969.

Weggaan (Rutger Kopland)

Weggaan
Weggaan is iets anders
dan het huis uitsluipen
zacht de deur dichttrekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.

Weggaan kun je beschrijven als
een soort van blijven. Niemand
wacht want je bent er nog.
Niemand neemt afscheid
want je gaat niet weg.


Uit: Het orgeltje van yesterday.
© Amsterdam, 2000.

Tijd (Rutger Kopland)

Tijd—het is vreemd, het is vreemd mooi ook

nooit te zullen weten wat het is

en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder

dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven

zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt

naar iets in zichzelf, iets ziet daar

wat het meekreeg

zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten

van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat

een verte voorbij onze ogen

het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken

dat ooit niemand meer zal weten

dat we hebben geleefd

te bedenken hoe nu we leven, hoe hier

maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder

de echo's van de onbekende diepten in ons hoofd

niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik

buiten onze gedachten is geen tijd

we stonden deze zomer op de rand van een dal

om ons heen alleen wind

Aifric Campbells boek 'Stop' & Mineke Schipper 'Overal Adam en Eva' (VPRO boeken 13/5)

Aifric Campbells nieuwste boek Stop gaat over Geri, een succesvolle en ambitieuze vrouw van rond de dertig die bij een grote investeringsbank in de Londense City werkt. Ogenschijnlijk gaat het haar voor de wind, maar schijn bedriegt. Geri voelt zich verloren in een door testosteron gedomineerde wereld. Ze woont alleen met haar hond, is onzeker, twijfelt voortdurend over haar leven en succes en stevent regelrecht op een burn out af. Tot ze hard op de rem trapt.

Campbell weet waarover ze het heeft. In de jaren tachtig werd ze de eerste vrouwelijke floormanager van de (van oorsprong Amerikaanse) investeringsbank Morgan Stanley in het financiële hart van Londen. Ze hield van de intensiteit, ruwheid en veelzijdigheid van het werk. En ze hield van de druk. Ze vond het fijn om one of the boys te zijn in een wereld die te snel is voor vriendelijkheden en praatjes. Dat ze daarbij, als vrouw, permanent met 1-0 achter stond deed haar weinig. Niet dat ze in de eerste instantie per se in de financiële wereld wilde werken; als afgestudeerd taalkundige werd ze geheadhunt als zogenaamd lateral thinker. Het gebeurde destijds veel dat bedrijven die op de beurs handelden mensen zonder graad in de economische wetenschappen in dienst namen. De aanname was dat deze mensen flexibele denkers waren en beter in staat waren om out of the box te denken. Zo kwam Campbell terecht in een wereld die van seconde tot seconde verandert en waar twijfel onherroepelijk tot verlies leidt.

Na de geboorte van haar zoon kwam het jachtige bestaan van Campbell radicaal tot stilstand. Ze raakte in een zware postnatale depressie en verbleef negen maanden in een kliniek om te herstellen. Na deze periode was alles anders; ze had een kind, haar baan was ze kwijt. Aangezien ze altijd al van schrijven en lezen had gehouden, schoolde ze zichzelf om tot schrijfster. Hoewel Stop op het eerste gezicht misschien handig in lijkt te spelen op de focus die momenteel op de financiële wereld ligt begon Campbell jaren geleden al aan het boek. Met als reden omdat het haar intrigeerde dat destijds niemand geïnteresseerd leek in wat bankiers precies deden. Het beroep was in nevelen gehuld, niemand schreef erover. Terwijl er een ruim aanbod aan fictie was over andere beroepsgroepen met grote maatschappelijke impact, zoals de juristerij of het bedrijfsleven. In Stop benadrukt Campbell hoe onaangenaam het werken kàn zijn in een omgeving vol haantjes, waar de externe druk zo hoog is dat de menselijke maat vaak vergeten wordt.

 Emeritus hoogleraar literatuurwetenschap Mineke Schipper schreef Overal Adam en Eva, een boek over de verbeelding van het verhaal van Adam en Eva in de verschillende godsdiensten. Door de eeuwen heen heeft die verbeelding vele incarnaties gekend, maar de kernvraag is dezelfde gebleven; hoe zijn we de volmaaktheid kwijt geraakt? Ze gaat in op vragen waarop bijbel noch koran een antwoord geven; waar lag het paradijs? Was Adam besneden of juist niet? Hadden Adam en Eva een navel?

Er zijn ontelbaar veel verschillende verhalen en interpretaties rondom de legende van Adam en Eva. Het verhaal is eeuwenlang door moslims, joden en christenen gekneed, versterkt en aangevuld. Vele verschillende visies werden er door evenveel vertellers doorheen geweven. Schipper probeert lijn aan te brengen in de vertellingen en probeert verklaringen te vinden. Een van de dingen die ze tracht te verduidelijken is de locatie van het paradijs. In vele lezingen van het verhaal komt het Midden-Oosten als plaats van handeling voor. Men is het daarover echter niet eens. Columbus, bijvoorbeeld, situeert het paradijs ergens aan de Orinoco rivier in Venezuela. Langs die rivier kreeg hij namelijk vruchten van inboorlingen met pratende papegaaien op hun schouders. Aangezien de mensen en de dieren met elkaar konden praten in het paradijs, was Columbus ervan overtuigd dat hij het gevonden had.

Een breed gedragen gemene deler in alle lezingen is in ieder geval de ondergeschikte positie van Eva. Zij komt er al ruim drieduizend jaar bekaaid van af. Vooral in Europese kunst is te zien dat Adam het eerst was, en dat Eva geschapen werd uit een van zijn ribben. Dit geeft een hiërarchie aan, het stelt vast dat Adam het hoofd is en Eva, letterlijk, tweede achter Adam. Voorts is Eva degene die zich liet misleiden, waardoor ze het paradijs moesten verlaten. Daarmee overtrad zij, en niet Adam, Gods gebod. Een van Schippers conclusies in Overal Adam en Eva is dat deze rangorde ooit is aangebracht om een fundamentele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op te heffen, om een evenwicht te herstellen. Het is volgens Schipper bedoeld om het onrecht dat mannen geen leven kunnen schenken en vrouwen wel te ‘neutraliseren’. Vrouwen kunnen vrouwen én mannen baren, mannen geen van beiden en vroeger wist men niet hoe dat precies kwam. De redenering is dan dat een geslacht dat een dergelijk onrecht is aangedaan, de baas mag zijn.