Jan Terlouw met het boek "Hoed u voor mensen die iets zeker weten"

Jan Terlouw is tachtig jaar geworden en ter gelegenheid daarvan stelde hij het boek Hoed u voor mensen die iets zeker weten samen, waarin hij middels bewerkte en niet eerder gepubliceerde lezingen, essays, verhalen en gedichten terugblikt op zijn leven als schrijver, fysicus en politicus. In het boek schrijft hij o.a. over verworven inzicht, verwondering en zijn afkeer tegen onverschilligheid.

Jan Terlouw is bekend als D66-lijsttrekker, minister en vicepremier, maar hij geniet ook bekendheid als auteur van Oorlogswinter en Koning van Katoren, boeken die hij veertig jaar geleden schreef. In het voorwoord van de bloemlezing opent hij echter met de woorden: ‘Het meest onvoorziene wat me is overkomen, is dat ik schrijver ben geworden’. Als hij nu moet kiezen tot welk werkveld hij zich het meest aangetrokken voelt, dan kiest hij voor de wetenschap. Terlouw: “Dat is omdat ik dat deed in mijn jeugd, dat zit het diepst. En dat is ook omdat mijn wetenschappelijke instelling, die ik heb verworven in die tijd, wel zijn invloed heeft gehad hoe ik politiek handelde en hoe ik schrijf en niet omgekeerd.”

Toch heeft hij zich als politicus nooit verdwaald gevoeld. Volgens Terlouw heeft zijn calvinistische opvoeding hem veel verantwoordelijkheidsbesef meegegeven. Terlouw: “Politiek is een heel ander vak. Een wetenschapper die zoekt naar de waarheid en een politicus zoekt naar het haalbare. Het heeft allebei zijn waarde en noodzaak. Ik vond het ontzaggelijk interessant om die Salto Mortale te maken, van wetenschappelijk onderzoek naar politiek met een zo andere werkwijze en doelstelling. Wetenschap is belangrijk en een mooi vak. Maar politiek, dat is de samenleving, hoe die functioneert. Het is het maken van de wet. Ordening, bescherming van de zwakken. Ik had de behoefte om uit de vrij nauwe koker van de wetenschap te stappen en het echte grote leven mee te maken.”

De titel Hoed u voor mensen die iets zeker weten verwijst naar het levensmotto van Terlouw. Hij geeft toe dat de stelling iets paradoxaals heeft. ‘De aansporing tot onzekerheid komt uit de koker van iemand die in elk geval dàt zeker lijkt te weten’. Volgens Terlouw is twijfel voor de wetenschapper een noodzaak. Uit zijn essays blijkt dat Terlouw meer geïnteresseerd is in vragen dan in oplossingen. “Met mensen die het zeker weten is geen dialoog meer mogelijk.”